ପରିଚୟକୁ ପ୍ରଶ୍ନ : ଲାଲନ୍ ଫକିରଙ୍କ ସଙ୍ଗୀତ (ସମ୍ପ୍ରୀତିର ସଂସ୍କୃତି)

[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]ଲାଲନ ଫକୀର ଯାହାଙ୍କୁ ବେଙ୍ଗଲୀ ସଂସ୍କୃତିର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ତାଙ୍କର ଜନ୍ମ 17 ଅକ୍ଟୋବର 1774 ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁ 17 ଅକ୍ଟୋବେର 1890 ରେ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ I ଏହି ବାଉଲ ସନ୍ଥଙ୍କ ରଚନା ଅଧ୍ୟାତ୍ମ ସହିତ ମାନବିକତା ଭାବ ଜାଗୃତ କରେ I ସେ ଏକାଧାରରେ ଥିଲେ ଜଣେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବାଉଲ ସାଧକ, ମାନବତାବାଦୀ, ସମାଜ ସଂସ୍କାରକ ଏବଂ ଦାର୍ଶନିକ I ସେ ଜାତି, ଧର୍ମ ଓ ମଣିଷ ମଣିଷ ଭିତରେ ତିଆରି କରଯାଇଥିବା ବିଭେଦରେ ବିଶ୍ୱାସ ରଖୁନଥିଲେ I ଲାଲନ ଫକୀରଙ୍କ ନିଜର ଧର୍ମକୁ ନେଇ ଅନେକ ମତ ରହିଥିବାବେଳେ ମାନବତା ହିଁ ମଣିଷର ମୁଖ୍ୟ ଧର୍ମ ବୋଲି ସେ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ I ଲାଲନ ଫକୀରଙ୍କ ସର୍ବ ଧର୍ମ ସମନ୍ୱୟର ବାର୍ତ୍ତା ଓ ମାନବତାର ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀ ଆଜିର ସମାଜପାଇଁ ଅତି ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ମନେହୁଏ I ଲେଖିକା ଉକ୍ତ ଲେଖାରେ ଲାଲନ ଫକୀରଙ୍କ ମାନବତାର ଚେତନା ସମ୍ପର୍କରେ ଓ ତାଙ୍କ ସଙ୍ଗୀତ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ତାତ୍ତ୍ୱିକ ଆଲୋଚନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି I – ସମ୍ପାଦକ [/box]

ନିଜ ପରିଚୟକୁ ପ୍ରଶ୍ନ କରୁଥିବା ଏଇ ଶବ୍ଦଗୁଡିକ ଅବିଭାଜିତ ବଙ୍ଗଳାର ମହାନ ସନ୍ଥ ଗାୟକ/ ଲେଖକ  ଲାଲନ ଫକୀରଙ୍କର I ଲାଲନ ଫକୀର , ଏକାଧାରରେ  ଜଣେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବାଉଲ ସାଧକ, ମାନବତାବାଦୀ, ସମାଜ ସଂସ୍କାରକ ଏବଂ ଦାର୍ଶନିକ I ସେ ଧର୍ମ , ବର୍ଣ୍ଣ ,ଗୋତ୍ର ସହ ସମସ୍ତ ଜାତିଗତ ବିଭେଦ ଠୁ ଦୁରେଇ ମାନବତାକୁ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ଥାନ ଦେଇଥିଲେ I ସମ୍ପ୍ରଦାୟରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱରେ ରହି ସେ ତାଙ୍କ ଗୀତ ରଚନା କରନ୍ତି I ସେ ଅସଂଖ୍ୟ ଗୀତର ରଚୟିତା, ସଂଗୀତକାର ଏବଂ ଗାୟକ I ବାଉଲ ସଂଗୀତର ଅଗ୍ରଦୂତ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଲାଳନ ଫକୀରଙ୍କୁ “ବାଉଲ ସମ୍ରାଟ” ହିସାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା I

“ବାଉଲ”- ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଶବ୍ଦର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ସାଂସାରିକ ଆଗ୍ରହ ପ୍ରତି ଉଦାସୀନତା । ଉଦାସୀନତାର ଏହି ମନୋଭାବ ଗଭୀର ଦୁଃଖର ପରିଣାମ ସହିତ ଅତ୍ୟଧିକ ଆନନ୍ଦର ଫଳାଫଳ ହୋଇପାରେ । ଭଗବାନଙ୍କ ପାଦରେ କିମ୍ବା ବିଶ୍ୱର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନିୟନ୍ତ୍ରକଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଧୀନତା ହେତୁ ଏହି ବ୍ୟକ୍ତି ଏହି ପ୍ରକୃତି ପ୍ରତି ଉଦାସୀନ ହୁଅନ୍ତି । ସେଥିପାଇଁ ‘ବାଉଲ’ ଶବ୍ଦଟି ‘ବାଉରା’ ଶବ୍ଦରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଇପାରେ। ଯେଉଁ ଲୋକମାନେ ବାଉରା ହୁଅନ୍ତି  କିମ୍ବା ସାଂସାରିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଉଦାସୀନତା ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି, ସେମାନେ ଶେଷରେ ‘ବାଉଲ’ ନାମରେ ପରିଚିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ବାଉଲ୍ ଅଭ୍ୟାସର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ତଥା ରୂପହୀନ ‘ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତାର ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ପାଇବା, ଯାହା କେବଳ ଇଶ୍ୱରୀୟ ପ୍ରେମ, ଭକ୍ତି ଏବଂ ଧ୍ୟାନ ଦ୍ୱାରା ହାସଲ ହୋଇପାରିବ । ବାଉଲ ଏକ ଲୋକ ଧର୍ମ (folk religion) ମଧ୍ୟ, ଯେଉଁଠାରେ ଭଗବାନ କିମ୍ବା ଆଲ୍ଲାଙ୍କର କୌଣସି ଚିହ୍ନ ନାହିଁ । ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ କେବଳ ମାନବ ଶରୀର ହିଁ ହେଉଛି ତାଙ୍କର ଉପାସନା । ଏହି ମନର ମଣିଷ (ମାନବିକତା) ଦେଶ ତଥା ବିଦେଶରେ କିମ୍ବା ଆମ ବାହାରେ ମିଳିପାରିବ ନାହିଁ । ଏହା ଆମ ଶରୀରରେ ରହିଥାଏ । ଯେଉଁମାନେ ନିଜ ଶରୀରକୁ ଖୋଜନ୍ତି ତାଙ୍କୁ ସେଇ ମନର ମଣିଷ ସହଜରେ ମିଳନ୍ତି ।  ସେ ଭାବନା କେବଳ ନିଜକୁ ହୃଦୟଙ୍ଗମ କଲେ ମିଳେ । ଏହି ପ୍ରକାର ହୃଦୟଙ୍ଗମ ସମସ୍ତ ସଂସ୍କୃତି, ଧର୍ମ, ସମାଜ, ରାଷ୍ଟ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଏକତ୍ର କରିଥାଏ । ଯେଉଁମାନେ ମନୁଷ୍ୟ ଏବଂ ମାନବିକତା ଉପରେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ସେମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ଭଗବାନ ଏବଂ ମାନବିକତା ହେଉଛି ଈଶ୍ୱରଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିବାର ଚରମ ଉପାୟ | ସେମାନଙ୍କର ଗୀତ ହିଁ ତାଙ୍କର ଉପାସନାର ସାଧନ | ବାଉଲ ଗୀତ ଗୁଡିକ କେବଳ ସର୍ବସାଧାରଣ ମନୋରଞ୍ଜନର ଏକ ରୂପ ଭାବରେ କାମ କରେନାହିଁ | ଏହା ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଭକ୍ତିର କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଖୋଳିବାକୁ ପ୍ରେରିତ କରେ , ଯାହାକି ଲୋକ ପରମ୍ପରାର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦିଗ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଅଜ୍ଞାତ ସାମୂହିକ ସୃଷ୍ଟି, ଦର୍ଶନ, ଅଧ୍ୟୟନର ଅନେକ ଦିଗ ଏବଂ ସମାଜ ଉପରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବକୁ ବୁଝେଇ ଥାଏ । ସେମାନଙ୍କର ପରମ୍ପରାରେ ସେମାନଙ୍କର କୌଣସି ସାମାଜିକ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ସ୍ତର ନାହିଁ । ସେମାନେ ସର୍ବଦା “ମନର ମଣିଷ” ଖୋଜିବାରେ ନିଜକୁ ନିୟୋଜିତ ରଖନ୍ତି | ଏହି ମେଟାଫିଜିକ୍ସ ଲାଲନଙ୍କ ଗୀତରେ ସାହିତ୍ୟିକ ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି । ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ଵୌଦ୍ଧ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ , ଵୈଷ୍ଣବ ସାହିଜିଆ ତତ୍ତ୍ଵ ଏବଂ ସୁଫି ସମସ୍ତ ଧର୍ମର ପ୍ରେରଣା ଲାଲନଙ୍କ  ଗୀତର ବିଷୟବସ୍ତୁ। ଲାଲନ୍ ଅନେକ ଗୀତ ଏବଂ କବିତା ରଚନା କରିଥିଲେ, ଯାହା ତାଙ୍କର ଦର୍ଶନକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥାଏ । ଲାଲନ ତାଙ୍କ ରଚନାରେ ପରସ୍ପର ସହିତ ଜଡିତ  ତିନୋଟି  ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ତତ୍ଵର କଥା କହିଛନ୍ତି – ଶରୀର ତତ୍ତ୍ଵ, ଆତ୍ମା ତତ୍ତ୍ୱ ଏବଂ ଭାଷା ତତ୍ତ୍ୱ । ଲାଲନଙ୍କ ଆବିଷ୍କୃତ ‘ଏକ’ କେବଳ ମଣିଷ ନୁହେଁ ସମସ୍ତ ଜୀବ ଏବଂ ଜୀବ-ରୂପ – ପ୍ରକୃତିର ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣତାକୁ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରେ । ବାସ୍ତବରେ, ଆଜି ଲାଲନଙ୍କ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା ହେଉଛି ପୁଞ୍ଜିବାଦ ଏବଂ ଉପନିବେଶବାଦ ଭଳି ସଂରଚନା ଏବଂ ପ୍ରଣାଳୀକୁ ବିନାଶ କରିବା, ଯାହା ପ୍ରକୃତି, ମାନବିକତା ଏବଂ ଶରୀରର ଅଖଣ୍ଡତାକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇଥାଏ।

ଏହା ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ଯେ ଲାଲନ୍ ପ୍ରାୟ ୨୦୦୦ ରୁ ୧୦,୦୦୦  ଗୀତ ରଚନା କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରୁ କେବଳ ୮୦୦  ଗୀତ ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରାମାଣିକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ତାଙ୍କ ଗୀତ ଗୁଡିକ ଲିଖିତ ହେଇନାହିଁ ତାହା କେବଳ ମୋଖିକ ଭାବରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ  ପରେ ତାଙ୍କ ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ଅନୁଗାମୀ ମଧ୍ୟ ଲେଖାପଢା କରି ଜାଣନ୍ତି ନାହାନ୍ତି , ତେଣୁ ତାଙ୍କର ସୀମିତ ସଂଖ୍ୟା ଗୀତ ଲିଖିତ ଆକାରରେ ମିଳିଥାଏ।

“ସେ ପାରେ ନେଇ ଯାଅ ମୋତେ, ମିଳନ ହେବ କେତେ ଦିନେ”

ଚରମ ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତାଙ୍କୁ ଭେଟିବାକୁ ଏବଂ ଅନ୍ତିମ ଯାତ୍ରା ପାଇଁ ବଞ୍ଚିବାକୁ ଇଚ୍ଛା, ଯେଉଁଠାରେ ଭଗବାନ ମାନବ ମନର ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ରୁହନ୍ତି । ଲାଲନ୍ ଫକିର୍ ତାଙ୍କ ସାହାଜିଆ ବାଉଲ୍ ଗୀତ ମାଧ୍ୟମରେ ସରଳ ଶବ୍ଦରେ ଯାହା କହିଥିଲେ, ଅତ୍ୟଧିକ ପ୍ରଭାବିତ ଟାଗୋର ଇଶ୍ୱରଙ୍କ ଦର୍ଶନ ପାଇଁ ସମାନ ଚିତ୍ରକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିଥିଲେ । ଟାଗୋର ଏବଂ ଲାଲନ୍ ମାନବବାଦକୁ ‘ଜୀବନର ଏକମାତ୍ର ମାର୍ଗ’ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି । ଏବଂ ସେପରି ଲାଲନଙ୍କ “ପଞ୍ଜୁରୀ ଭିତର ଅଚିହ୍ନା ପଖି” , ଟାଗୋରଙ୍କ  ସ୍ୱାଧୀନତାର ଦର୍ଶନ ସହିତ ସହଜରେ ଖାପ ଖାଏ । ଲାଲନ୍ ଧାର୍ମିକ ବିବାଦ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଅନେକ ଗୀତ ପରିଚୟ ରାଜନୀତିକୁ ପରିହାସ କରିଥିଲା ଯାହା ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ବିଭାଜନ କରେ ଏବଂ ହିଂସା ସୃଷ୍ଟି କରେ । ଏପରିକି ସେ ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶରେ ଉପନିବେଶ ବିରୋଧୀ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନର ଶୀର୍ଷରେ ଜାତୀୟତାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କର ଗୀତଗୁଡିକ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ ଜାତି ବିଭାଜନକୁ ଅତିକ୍ରମ କରି ଜାତିଭେଦ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଠିଆ ହୁଅନ୍ତି — କାରଣଗୁଡିକ ବର୍ତ୍ତମାନ ଦିନର ସମାଜକୁ ଚକିତ କରିଦିଏ । ଏହା ଅତ୍ୟନ୍ତ  ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଯେ, ଜଣେ ‘ଅଶିକ୍ଷିତ’ ଫକିର ତାଙ୍କ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ରହସ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ସାମାଜିକ ମନ୍ଦତା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଠିଆ ହୋଇପାରନ୍ତି । ଲାଲନଙ୍କ ଗୀତଗୁଡ଼ିକ ଭକ୍ତି ଏବଂ ସୁଫି ଆନ୍ଦୋଳନର ଏକ ସାମାଜିକ ରୂପାନ୍ତରିତ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ । ତାଙ୍କର ଉଦାରବାଦୀ ଧାର୍ମିକ ଧାରାରେ ମାନବିକ ସାମାଜିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ଯୋଡି ହୋଇଛି । “ସବ୍ ଲୋକ୍ କୋଇ ଲାଲନ୍ କି ଜାତି”  ପରି ତାଙ୍କ ଗୀତ ଏକ ଧାର୍ମିକ ଏବଂ ଜାତିଗତ ଭେଦଭାବ ମୁକ୍ତ ସମାଜର ଉତ୍ପତ୍ତି ପାଇଁ ଏକ ମାର୍ଗଦର୍ଶିକା ସୂଚାଇଥାଏ । ଲାଲଙ୍କ ଲେଖା ଗୁଡିକୁ ଏକ କଳାର କାର୍ଯ୍ୟ ଭାବେ ଦେଖାଯିବ ନା ପ୍ରାର୍ଥନା ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ ତାହା ନେଇ ବିଶେଷଜ୍ଞ ମାନେ ବହୁ ତର୍କ ବିତର୍କ କରିଛନ୍ତି । ହେଲେ ଏଇ କଥାର କୌଣସି ତର୍କ ହେଇ ପାରେନା ଯେ, ତାଙ୍କ ରଚନା ଅଧ୍ୟାତ୍ମ ସହିତ ମାନବିକତା ଭାବ ଜାଗୃତ କରେ। ଲାଲନଙ୍କ ରଚନା ଯଦିଓ ଇତିହାସର ସେଇ କଠୋର ପର୍ଯ୍ୟାୟ , ବଙ୍ଗ ବିଭାଜନ ଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଆଜିରବସିରହାଟ ଦଙ୍ଗା ମନେ ପକାଇ ଦିଏ , ହେଲେ ଇତିହାସରେ ହିନ୍ଦୁ ମୁସଲମାନଙ୍କର ସୌହାର୍ଦ୍ୟପୁର୍ଣ୍ଣ ସହ ଅସ୍ତିତ୍ୱ ଗାଥା ବି ଗାଏ –

ସାରାଟା ଜୀବନ ଲାଲନ ଫକୀର ଓ ତାଙ୍କର ଅନୁଯାୟୀ ଜାତି , ଧର୍ମ ପୁରୁଷ ପ୍ରଧାନ ସମାଜର ରୀତିକୁ ପ୍ରତିବାଦ କରୁଥିବା ଲାଲନ୍ ଫକୀରଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନ ନେଇ ଅନେକ ରକମ କଥା କାହାଣୀ ରହିଛି । କୁହାଯାଏ ଯେ, ସେ ବୋଧହୁଏ ତାଙ୍କ ବାଲ୍ୟକାଳରେ ବିବାହିତ ଥିଲେ ।  ତାଙ୍କ ଜୀବନର ପ୍ରାରମ୍ଭ ବର୍ଷରେ, ଲାଲନ୍ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ପରିଦର୍ଶନ କରିବା ସମୟରେ ବସନ୍ତ ରୋଗର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସାଥୀମାନେ ରାସ୍ତାରେ ତାଙ୍କୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ। ଜଣେ ମୁସଲମାନ ଫକିର (ସାଧୁ), ସିରାଜ ସାନି ତାଙ୍କୁ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିବା ଅବସ୍ଥାରେ ଉଦ୍ଧାର କରିଥିଲେ । ପ୍ରତିବାଦର ସ୍ୱର ଲାଳନ ଫକୀରଙ୍କର ନିଜ ଜୀବନରୁ ଆରମ୍ଭ I  ସୁସ୍ଥ ହେବା ପରେ ଲାଲନ୍ ତାଙ୍କ ଘରକୁ ଫେରି ଆସିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ମୁସଲମାନ ମାନଙ୍କ ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳୀ ଏବଂ ସଙ୍ଗଠନରେ ଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଏବଂ ସମ୍ପର୍କୀୟମାନେ ତାଙ୍କୁ ନିନ୍ଦା କରିଥିଲେ।  ନିରାଶ ହୋଇ ଲାଲନ୍ ସିରାଜ ସାନିଙ୍କ ନିକଟକୁ ଫେରିଗଲେ, ତାଙ୍କ ସହ ବାଉଲ୍ ତତ୍ତ୍ୱ ଅଭ୍ୟାସରେ ସମର୍ପିତ କଲେ | ତାଙ୍କ ଗୁରୁଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ, ଲାଲନ୍ କାଳିଗଙ୍ଗା କୂଳରେ ଥିବା ଚୁନ୍ରିଆ ଠାରେ ତାଙ୍କର ଅଖଡା (ମଠ) ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଭକ୍ତି ଗୀତ ରଚନା ଏବଂ ଗାନ କରି ସେଠାରେ ଦିନ ଅତିବାହିତ କରିଥିଲେ |

ଲାଲନ ଫକୀରଙ୍କର ଅନୁଗାମୀମାନେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କପରି ଗୀତ ରଚନା କରୁଥିଲେ I ସବୀର ଏହମଦ ଚଉଧୁରି ତାଙ୍କର ଜଣେ ଅନୁଗାମୀ ଏହି ଗୀତଟି ଲେଖିଥିଲେ;

ଗଭୀର ଚିନ୍ତା ବିଦାରକ ଓ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଲାଲନଙ୍କ କାହାଣୀ  | ତାଙ୍କ ଜୀବନର ଘଟଣା, ତାଙ୍କର ଧାର୍ମିକ ତଥା ସାମାଜିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣଏବଂ ଆଦର୍ଶ ଗଠନ କରିଥିବା ଅନୁଭୂତି ତାଙ୍କୁ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ, ଅସ୍ପଷ୍ଟତା, ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା, ଧାର୍ମିକ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣତା ଏବଂ ଅସହିଷ୍ଣୁତା ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିଦ୍ରୋହୀ କରିଦେଇଥିଲା I ସଂକ୍ଷେପରେ, ଲାଲାନ୍ ଫକିର୍ ବୈପ୍ଳବିକ ଏବଂ non-conformist ଚିନ୍ତାଧାରାର ପତାକା ଉତ୍ତୋଳନକାରୀ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା | ସେ ତାଙ୍କ ଗୀତରେ ଧାର୍ମିକ ଏବଂ ସାମାଜିକ ସର୍ବୋଚ୍ଚତା ଏବଂ ସାମାଜିକ ଅସମାନତାକୁ ଉପହାସ କରନ୍ତି | ଅତ୍ୟାଚାର, ଅନ୍ୟାୟ ଏବଂ ଶୋଷଣ ବିରୋଧରେ ସେ ବିରୋଧ କରି  ଆସିଛନ୍ତି I ଆଜିବି ତାଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ତାଙ୍କ ଗୀତ ମାଧ୍ୟ୍ୟମରେ ସେଇ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇଚାଲିଛନ୍ତି I

Photo credit- https://bit.ly/3MtGCrp

https://bit.ly/3G45Yth