ପରିସ୍ଥିତି ଯାହା ହେଉନା କାହିଁକି, ପ୍ରତ୍ୟେକ ଯୁଦ୍ଧ ହିଁ ଅଧର୍ମ’ ଏହା ଥିଲା ମୂଳ ମହାଭାରତର ପ୍ରତିପାଦ୍ୟ ବିଷୟ । ମୂଳ ମହାଭାରତକୁ ‘ଜୟ’ କରାଯାଇଥିଲା କାରଣ ଏକ ସ୍ୱାଦ୍ୟ ଆଖ୍ୟାୟିକା ମାଧ୍ୟମରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ‘ହିଂସା-ବିରୋଧୀ କରି ଧର୍ମସ୍ଥାପନର ବାର୍ତ୍ତା ଦେବାପାଇଁ ମହାଭାରତ ଲେଖା ହୋଇଥିଲା । (ସ୍ୱର୍ଗାରୋହଣ ପର୍ବ: ଶେଷ ଅଧ୍ୟାୟ) । ସେ ଯୁଗରେ ‘ଜୟ’ର ଏକମାତ୍ର ଅର୍ଥ ଥିଲା ‘ଆତ୍ମଜୟ (ଦମ): ଦମମେବ ମହାରାଜ ଧର୍ମମାହୁଃ ପୁରାତନଂ’ ଶାନ୍ତିପର୍ବ, ୬୦ଅଧ୍ୟାୟ। ବେଦୀୟ ଆର୍ଯ୍ୟଗୋଷ୍ଠୀର ହିଂସା କାର୍ଯ୍ୟ ପଶୁବଧ ଓ ଯୁଦ୍ଧ ଯେ ଧର୍ମବିରୋଧୀ, ତାହା ଜନସମକ୍ଷରେ ପ୍ରତିପାଦିତ କରିବା ଥିଲା ମୂଳ ମହାଭାରତର ଲକ୍ଷ୍ୟ ।
‘ଏକଲବ୍ୟ କାହାଣୀ’ରେ ରହିଛି ବ୍ରାହ୍ମଣ ଗୁରୁଙ୍କ ଅବିଚାରଯୁକ୍ତ ଅଧର୍ମ କାର୍ଯ୍ୟ । ‘ଉପରିଚର ବସ୍ତୁ’ ଆଖ୍ୟାନରେ ଅନ୍ୟାୟରେ ଦେବତାମାନେ ଓ ଜଣେ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ରାଜାଙ୍କର ଯଜ୍ଞ ହିଂସାକୁ ସମର୍ଥନ, ଜତୁଗୃହ ଦାହରେ କୌରବପକ୍ଷର ଅନ୍ୟାୟ ଓ ବାରଣାବତରେ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କର ବନବାସୀ ଶବରମାନଙ୍କୁ ବଳି ପକାଇବା ଭଳି ଅମାନବୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ, ଖାଣ୍ଡବ ବନ ଦହନରେ ନାଗ ଓ ପକ୍ଷୀ ଟୋଟେମ୍ଧାରୀ ଆଦିମ ଜାତିମାନଙ୍କ ପ୍ରତି କୃଷ୍ଣ ଓ ଅର୍ଜୁନଙ୍କର ଧର୍ମବିରୋଧୀ ନିଷ୍ଠୁରତା ଓ ଚରମ ବର୍ବରତା, ଜନ୍ମେଜୟଙ୍କ ସର୍ପଯଜ୍ଞରେ ନାଗଙ୍କର ନିର୍ମମ ଗଣହତ୍ୟା: ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭୟଙ୍କର ନିଷ୍ଠୁର ଘଟଣାର ସତ୍ୟ ରୂପାୟନ ସୂଚନା ଦିଏ ଯେ, ମହାଭାରତ ଥିଲା ଯୁଦ୍ଧ ଓ ହିଂସା-ଯଜ୍ଞବାଦୀ ବେଦୀୟ ଆର୍ଯ୍ୟଙ୍କଠୁ ଭିନ୍ନ ଯୋଗବାଦୀ ଚିନ୍ତକଙ୍କର ଲେଖା ।
ଗୀତାରେ (ଦ୍ୱିତୀୟ ଅଧ୍ୟାୟ) ବେଦ ନିନ୍ଦା ସୁସ୍ପଷ୍ଟ । ସେପରି ଦେବପୂଜକ, ପୁରୋହିତ ଓ ଜ୍ୟୋତିଷମାନଙ୍କୁ କଠୋର ସମାଲୋଚନା କରି ମହାଭାରତ (ଶାନ୍ତିପର୍ବ ଓ ଅନୁଶାସନ) ଦେଇଥିଲା ବେଦୀୟ ସଂସ୍କୃତି ଓ ବିଚାରକୁ ଏକ ସଶକ୍ତ ଆହ୍ୱାନ ।
ସ୍ୱର୍ଗାରୋହଣ ପର୍ବର ଶେଷସର୍ଗରେ ଲେଖାଅଛି ମହାଭାରତ ବ୍ୟାସଙ୍କ ସିଂହନାଦ (ଜୟଧ୍ୱନି) ଅଟେ । ସେହି ସ୍ୱର୍ଗାରୋହଣ ପର୍ବର ଶେଷ ସର୍ଗରେ ରହିଛି ଯେ ଏକା ମହାଭାରତ ବେଦ, ବେଦାଙ୍ଗ ଓ ଅଷ୍ଟାଦଶ ମହାପୁରୁଷର ସମଷ୍ଟି ସହ ସମାନ । ଏ ଶ୍ଳୋକରେ ପ୍ରମାଣିତ ବେଦଗ୍ରନ୍ଥ ମହାଭାରତର ସମକକ୍ଷ ନୁହେଁ ।
ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ପ୍ରଥମ ସହସ୍ରାବ୍ଦରେ ଇନ୍ଦ୍ର-ଆଶ୍ରିତ ଆର୍ଯ୍ୟ ଅସି ବଳରେ ଭାରତ ବିଜୟର ଚେଷ୍ଟାକୁ ଶକ୍ତ ଧକ୍କା ଲାଗିଥିଲା । ବୌଦ୍ଧ, ଜୈନ, ଆଜୀବକ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ (ଅହିଂସ, ଅନୀଶ୍ୱର) ଦାର୍ଶନିକଙ୍କର ମତବାଦଗୁଡ଼ିକ ମାଧ୍ୟମରେ, ବେଦରେ ନିନ୍ଦିତ ଚତୁର୍ଥ ବର୍ଣ୍ଣର ଲୋକେ ଭାରତରେ ଶାସନ ଗାଦୀ ଦଖଲ କରିଯାଇଥିଲେ । ସେ ଯୁଗର ଅମୃତଭରା ଜୀବନଦୃଷ୍ଟିର ରୂପାୟନ ଘଟିଥିଲା ‘ମହାଭାରତରେ’ ।
[box type=”shadow” align=”” class=”” width=””]“‘ପରିସ୍ଥିତି ଯାହା ହେଉନା କାହିଁକି, ପ୍ରତ୍ୟେକ ଯୁଦ୍ଧ ହିଁ ଅଧର୍ମ’ ଏହା ଥିଲା ମୂଳ ମହାଭାରତର ପ୍ରତିପାଦ୍ୟ ବିଷୟ । ମୂଳ ମହାଭାରତକୁ ‘ଜୟ’ କରାଯାଇଥିଲା କାରଣ ଏକ ସ୍ୱାଦ୍ୟ ଆଖ୍ୟାୟିକା ମାଧ୍ୟମରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ‘ହିଂସା-ବିରୋଧୀ କରି ଧର୍ମସ୍ଥାପନର ବାର୍ତ୍ତା ଦେବାପାଇଁ ମହାଭାରତ ଲେଖା ହୋଇଥିଲା । (ସ୍ୱର୍ଗାରୋହଣ ପର୍ବ: ଶେଷ ଅଧ୍ୟାୟ) । ସେ ଯୁଗରେ ‘ଜୟ’ର ଏକମାତ୍ର ଅର୍ଥ ଥିଲା ‘ଆତ୍ମଜୟ (ଦମ): ଦମମେବ ମହାରାଜ ଧର୍ମମାହୁଃ ପୁରାତନଂ’ ଶାନ୍ତିପର୍ବ, ୬୦ଅଧ୍ୟାୟ। ବେଦୀୟ ଆର୍ଯ୍ୟଗୋଷ୍ଠୀର ହିଂସା କାର୍ଯ୍ୟ ପଶୁବଧ ଓ ଯୁଦ୍ଧ ଯେ ଧର୍ମବିରୋଧୀ, ତାହା ଜନସମକ୍ଷରେ ପ୍ରତିପାଦିତ କରିବା ଥିଲା ମୂଳ ମହାଭାରତର ଲକ୍ଷ୍ୟ।” ପ୍ରଫେସର ଭଗବତ ପ୍ରସାଦଙ୍କ ମହାଭାରତ ଏକ ସତ୍ୟନ୍ୱେଷୀ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଉକ୍ତ ବିଷୟଟି ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଛି।” – ସମ୍ପାଦକ[/box]
