ଚୌଧୁରୀ ରାମକିଙ୍କର ତାଙ୍କର ଅନିୟମିତ ଶରୀରଟିକୁ ପଲଙ୍କ ଉପରେ ଭରା ଦେଇ ଉଠିବା ପରଠାରୁ ବେଶ୍ ଉଲ୍ଲସିତ ମନେ ହେଉଥିଲେ। ସକାଳର ନରମ ଖରା ବାଲକୋନି ଉପରେ ବିଛାହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲା ଗଦାଏ ଖୁଚୁରା ପଇସା ଭଳି । ରାମକିଙ୍କର ବାଲକୋନି ଉପରେ ବୁଲୁ ବୁଲୁ କେଉଁ ଏକ ଖିଆଲରେ ବୁଡ଼ିଯାଇଥିଲେ ଓ ବାଲକୋନି ତଳକୁ ବାରମ୍ବାର ଅନାଇ ମନକୁ ମନ ହସୁଥିଲେ ।
‘ଜୟ ମଙ୍ଗଳା’ ବ୍ୟବସାୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ମାଲିକ ଚୌଧୁରୀ ରାମକିଙ୍କର ବହୁ ଅଦ୍ଭୁତ ଖିଆଲର ମଣିଷ । ଏକଥା ତାଙ୍କର କର୍ମଚାରୀମାନେ ଜାଣନ୍ତି, ଆଉ ସେ ନିଜେ ମଧ୍ୟ ଜାଣନ୍ତି । ବ୍ୟବସାୟର ଶ୍ରୀବୁଦ୍ଧି ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଉଦ୍ଭାବିତ ନୂତନ ଯୋଜନାଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟବସାୟ ମହଲରେ ବାରମ୍ବାର ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ଆଲୋଡ଼ନ । ମାନ୍ଦା ପଡ଼ି ଆସୁଥିବା ବ୍ୟବସାୟରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ଚମକ । ଦ୍ୱିଗୁଣିତ ବେଗରେ ବ୍ୟବସାୟ ବଢିଛି । ଆଉ ରାମକିଙ୍କର ହୋଇଛନ୍ତି ବ୍ୟବସାୟୀ କୁଳର ଆଶାର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ।
କିନ୍ତୁ, ଚାଳିଶ ବର୍ଷ ତଳେ ରାମକିଙ୍କର ଯେତେବେଳେ ମାଟ୍ରିକ ପାସ କରି କଲେଜରେ ପାଠ ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ଜିଦ୍ ଧରି ବସିଲେ ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ବାପାଙ୍କୁ ନିରୁତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ ସମସ୍ତେ । ରାମକିଙ୍କର ଯେ ଅଦରକାରୀ ହୋଇଯିବ ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ କେବଳ ତା ନୁହେଁ, ପଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ଯେଉଁ ପଇସା ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ ଚାରିବର୍ଷ ଧରି, ସେତିକିରେ ଆଉ ଏକ ବ୍ୟବସାୟ ଖୋଲି ତାଙ୍କୁ ବସାଇଦେବା ପାଇଁ ଅନେକେ ତାଙ୍କ ବାପାଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ।
ସମସ୍ତଙ୍କ ଅନିଚ୍ଛା ସତ୍ୱେ ସେ ପଢ଼ିଲେ କଲେଜରେ ବାପାଙ୍କୁ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଆତ୍ମହତ୍ୟାର ଧମକ ଦେଇ । (ସତେ! କେତେ ଦୁଃସାହସୀ ନ ଥିଲେ ସେ ସେତେବେଳେ) ଭଲ ଛାତ୍ର ଭାବେ ପରିଗଣିତ ହେଲେ । କବିତା ଲେଖିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ସାହିତ୍ୟ କ୍ରମଶଃ ହୋଇଗଲା ତାଙ୍କର ଦୁର୍ବଳତା । ଏହା ଜାଣି ସମସ୍ତେ କହିଥିଲେ- ରାମକିଙ୍କର ଆଉ ବ୍ୟବସାୟୀ ହୋଇ ପାରିବ ନାହିଁ; ସାହିତ୍ୟ ଯାହାର ହେଲାଣି ଦୁର୍ବଳତା ସେ କ’ଣ ଆଉ ଝାଳ ନାଳ ହୋଇ ଗୋଟିଏ ଜାଗାରେ ବସି ବ୍ୟବସାୟ ତଦାରଖ କରିବ? ବାପା ତାଙ୍କର ଆତଙ୍କିତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ କୁଳ ବେଉସାର ଆସନ୍ନ ପତନ ଆଶଙ୍କାରେ । କିନ୍ତୁ ପୁଅର ଆତ୍ମହତ୍ୟା ଧମକ ତାଙ୍କୁ ନିବୃତ୍ତ କରିଥିଲା, ପୁଅକୁ କୌଣସି ପ୍ରକାର ଉପଦେଶ ବା ପରାମର୍ଶ ଦେବା ପାଇଁ ।
ରାମକିଙ୍କର ଇଜି ଚେୟାର ଉପରେ ବସିପଡ଼ି ନୀଳ ଅକାଶଟିକୁ ଚାହିଁଲେ । ହଷ୍ଟେଲ ଝରକାର ଅନ୍ତରାଳରୁ ଏହି ନୀଳ ଆକଶଟିକୁ ଦେଖି ବହୁ କବିତା ଲେଖିଛନ୍ତି ସେ -ପୁରସ୍କୃତ ମଧ୍ୟ ହୋଇଛନ୍ତି । ଆଉ କଲେଜର ସେଇ କେତୋଟି ଝିଅ ତାଙ୍କ କବିତା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ କମ୍ ଖୋରାକ ଯୋଗାଇ ନଥିଲେ ।
ପୁଲକିତ ହୋଇ ଉଠିଲେ ରାମକିଙ୍କର । ଅନର୍ସ କ୍ଲାସର ସେଇ ଏକମାତ୍ର ଝିଅଟି ଯେଉଁଦିନ ତାଙ୍କ ଠାରୁ ନୋଟ ମାଗିଲା…. ଚଗଲା ପିଲା ଗୁଡ଼ା ତାଙ୍କ ମନଟାକୁ ଚହଲାଇ ଦେଇଥିଲେ । ହଷ୍ଟେଲକୁ ଫେରି ସମସ୍ତେ ଶୋଇପଡ଼ିବା ପରେ ସେ ଉଠି ଲେଖିଥିଲେ ଗୋଟିଏ ତିନି ଫର୍ଦିଆ କବିତା – ତାଙ୍କର ସମସ୍ତ ଆବେଗକୁ ପୁଞ୍ଜି କରି । କବିତାଟିକୁ ଯେଉଁଦିନ ସେ ପଠାଇ ଦେଲେ ଛପାଇବା ପାଇଁ ସେହିଦିନ ହିଁ ଅହେତୁକ ଭୟ ତାଙ୍କ ମନକୁ ଗ୍ରାସ କରିଥିଲା । କେଉଁ ଏକ ଅଜଣା ଅଘଟଣର ଆଶଙ୍କାରେ ସେ କିଛି ଦିନ ପାଇଁ ନୀରବ ହୋଇଗଲେ ।
ଆଶଙ୍କା ଭୁଲ ହେଲା ନାହିଁ । ବାପା ଘରକୁ ନେଇ ତାଙ୍କୁ ପଢ଼ା ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ । ରାମକିଙ୍କର ସେହିଦିନ ହିଁ ନିଚ୍ଛକ ସତ୍ୟଟିଏ ଜାଣିଲେ, ପ୍ରେମ ଓ ବ୍ୟବସାୟ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଅନୁକୂଳ ନୁହନ୍ତି । ସେହି ଦିନ ଠାରୁ ସେ କବିତା ଲେଖିବା ବନ୍ଦ କରିଛନ୍ତି ।
ଆଜି ଆକାଶଟା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ନୀଳ ଟେରିକଟ କନାର ଖୋଲା ଥାନ ଛଡା ଆଉ କିଛି ନୁହେଁ ।
ରାମକିଙ୍କର ଏକ ଅପରିତୃପ୍ତ କାବ୍ୟିକ ବିଷାଦରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହେଲେ । ଏଭଳି ବିଷାଦ ପାଇଁ ସେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନ ଥିଲେ । ବ୍ୟବସାୟରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ସେ କ’ଣ ଚାହିଁ ନଥିଲେ ଜୀବନକୁ ଏକ ନୂତନ ମୋଡ଼ ଦେବା ପାଇଁ? ଉଚ୍ଚ ପଦସ୍ଥ ସରକାରୀ ଅଫିସର ହୋଇଯିବାକୁ ବା କେତଦୂର ଥିଲା ଆଉ? କିନ୍ତୁ ବାପା ପୁଣି ଟାଣିଲେ ପଛକୁ । ଆଉ ସେ ରହିଗଲେ ‘ଜୟ ମଙ୍ଗଳା’ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ମାଲିକ ହୋଇ । ସବୁ ପଢ଼ାପଢ଼ି ଯେପରି ତାଙ୍କର ବ୍ୟର୍ଥ ହୋଇଗଲା । ତାଙ୍କ ମନକୁ ସ୍ଥିର କରିବାକୁ ପାଠଶାଳା ଏରୁଣ୍ଡି ଡେଉଁ ନ ଥିବା ଲକ୍ଷପତି ପିତା ଯେତେବେଳ ବ୍ୟବସାୟର ଶ୍ରୀବୁଦ୍ଧି ପାଇଁ ତାଙ୍କର କଲେଜ ପଢ଼ାକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଲେ – ସେତେବେଳେ ବାପାଙ୍କ ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଦୟା ହୋଇଥିଲା । ତଥାପି ତାଙ୍କ ପରାମର୍ଶକୁ ସେ ଏଡାଇ ଦେଇ ପାରିନଥିଲେ ।
କିନ୍ତୁ ଇତିହାସ ଓ ରାଜନୀତି ବିଜ୍ଞାନକୁ ସେ ବ୍ୟବସାୟରେ ଲଗାଇବେ କିପରି?
ବାପା କହିଥିଲେ ନିଜେ ଖୋଜି ବାହାର କରିବାକୁ । ଜୀବନଟା ଗୋଟାଏ ବଡ଼ ବ୍ୟବସାୟ ଓ ଯେ କୌଣସି ବିଷୟକୁ ଯେ ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ ଲଗାଯାଇ ପାରେ- ଏହା ଯେପରି ତାଙ୍କ ବାପା ବୁଝିଥିଲେ ।
ସେହି ଦିନ ଠାରୁ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ…. ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ପରିକଳ୍ପନା ଜନ୍ମ ନେଇଛି, ଯୋଜନା ଦେଇ ରୂପ ପାଇଛି ଆଉ ତାଙ୍କ ବ୍ୟବସାୟ ହୋଇଛି ସ୍ଫୀତ …ବହୁସ୍ଫୀତ!
ସ୍ମିତ ହସିଲେ ରାମକିଙ୍କର । କେଉଁ ଏକ ଛୋଟ ତହସିଲ ଟାଉନରୁ ଆସି ଆଜି ସେ କ୍ୟାପିଟାଲରେ ଜମାଇ ବସିଛନ୍ତି ବ୍ୟବସାୟ । ହୋଇପାରିଛନ୍ତି ଜଣେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ବ୍ୟକ୍ତି ।
ରଜାନୀତି ବିଜ୍ଞାନକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ସେ ବୁଝିଥିଲେ ଯେ ବ୍ୟବସାୟର ଶ୍ରୀବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ କ୍ଷମତା କେନ୍ଦ୍ର ପାଖରେ ହିଁ ରହିବାକୁ ହେବ । ତେଣୁ ବାପାଙ୍କୁ ବୁଝାଇ ସେ ତହସିଲ ଟାଉନ ଛାଡ଼ି ଚାଲି ଆସିଥିଲେ କ୍ୟାପିଟାଲ ।
ସେ ହିଁ ଏ କ୍ୟାପିଟାଲରେ ପ୍ରଥମେ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଚାନ୍ଦା ଦେବାର ଏକ ସଂଗଠିତ ପରମ୍ପରା ।
ରାଜନୈତିକ ଦଳ, ନାରୀ ସଂରକ୍ଷଣ ସଭା, ସମାଜବାଦୀ ଛାତ୍ର ସଂଗଠନ, ସାମ୍ୟବାଦୀ ଶ୍ରମିକ ସମିତି, ତାଙ୍କର ପଡ଼ାର ବିପ୍ଲବୀ କ୍ଲବ ଇତ୍ୟାଦିଙ୍କ ପାଇଁ ସେ ଆଜି ଉଦାର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ, ବଦାନ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ଏହିଭଳି ଚାନ୍ଦା ଦେବା ପାଇଁ ସେ ତାଙ୍କର ସାପ୍ତାହିକ ଗୁପ୍ତ ମନ୍ତ୍ରଣା ସଭାରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟୀ ବନ୍ଧୁମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ – ସେତେବେଳେ କି ବିରୋଧର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇ ନଥିଲେ ସେ! ବ୍ୟବସାୟର ଶ୍ରୀବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ସମାଜର ମୁଖ୍ୟ ଧାରାରେ ସାମିଲ ହେବାର ଅନିବାର୍ଯ୍ୟତା ସପକ୍ଷରେ ବଳିଷ୍ଠ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ି କିନ୍ତୁ ସେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ନୀରବ କରିଦେଇ ପାରିଥିଲେ ।
ଆଜି ଅବଶ୍ୟ ଚାନ୍ଦା ଦେବାର ସୁଫଳ ବିଷୟରେ କେହି ସନ୍ଦିହାନି ନୁହନ୍ତି । ଏହି ଚାନ୍ଦାର ବାଗଡୋରୀରେ ଆଜି ସମସ୍ତେ ବନ୍ଧା । ହୁଅନ୍ତୁ ପଛେ ସେ ଯୋଗାଣ ମନ୍ତ୍ରୀ ଅଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦ, ଶ୍ରମ ବିଭାଗ ସେକ୍ରେଟାରୀ ଓଁକାର ନାଥ ମହାପତ୍ରଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ମିସେସ୍ ବିସ୍ମିତା ମହାପାତ୍ର, ଛାତ୍ରନେତା ଜାମସେଦ୍ ଅବଦୁଲ୍ଲା ପ୍ରଭାକର ରିଚାର୍ଡ଼, ବା ଶ୍ରମିକ ନେତା ସ୍ଫୁଲିଙ୍ଗ ସେନ୍ ।
ଇତିହାସରୁ ସେ ବୁଝିଛନ୍ତି – ଯା ହାତରେ ଯେତେ ବେଶି କ୍ଷମତା – ସେ ସେତେ ବେଶୀ ଦୁର୍ବଳ!
ଶିକ୍ଷିତ ରାମକିଙ୍କରଙ୍କ ବିଶ୍ଳେଷଣନିଷ୍ଠ ମନଟା ବୈଜ୍ଞାନିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଦୁର୍ବଳତାଗୁଡ଼ିକୁ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କରୁ କରୁ ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲା ଅର୍ଥ, ସୁରା ଓ ନାରୀ ପ୍ରତି କ୍ଷମତାଧିଷ୍ଠିତ ବ୍ୟକ୍ତିର ଆଦିମ ଦୁର୍ବଳତା । ଅଧିକାଂଶ କ୍ଷମତାଧିଷ୍ଠିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ କ୍ଷମତାକୁ ଅର୍ଥ, ସୁରା ଓ ନାରୀ ବିନିମୟରେ ଯେ ନିଜ ମୁନାଫା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ ପାରେ – ସେହିଭଳି ଏକ ଧାରାଣା ବଦ୍ଧମୂଳ ହୋଇଯାଇଥିଲା ରାମକିଙ୍କରଙ୍କର । ଅବଶ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଚାହିଦା ଓ ପସନ୍ଦରେ ରହିପାରେ ଫରକ । କିଏ ହୁଏ ତ ପାଞ୍ଚ ଟଙ୍କାରେ ବା କିଏ ପଚାଶ ହଜାର ଟଙ୍କାରେ; କିଏ ହୁଏତ ବିଅର ବୋତଲଟିରେ ବା କିଏ ସ୍କଚ ବୋତଲଟିରେ । ତଫାତ୍ କେବଳ ପରିମାଣ ନେଇ!
ପାଠଶାଳା ଏରୁଣ୍ଡି ଡେଇଁ ନ ଥିବା ପିତାଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷିତ ରାମ କିଙ୍କର ପ୍ରଣାମ ଜଣାଇଲେ, ଇତିହାସ ଓ ରାଜନୀତି ବିଜ୍ଞାନକୁ ବ୍ୟବସାୟରେ ବ୍ୟବହାର କରିବାର ପ୍ରେରଣା ତାଙ୍କର ସେହି ଅଶିକ୍ଷିତ ପିତା ହିଁ ତ ଦେଇଥିଲେ – ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷିତ ବିଲାତ ଫେରନ୍ତା ସୌଖିନ ପ୍ରଫେସରମାନେ ନୁହନ୍ତି ।
ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ।
ଯେଉଁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସେ ପାଠ ପଢ଼ି ଶିକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲେ, ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ସେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଭାଗ୍ୟ ନିୟନ୍ତା ହୋଇ ବସିଲେ ରାମକିଙ୍କର । ଅବଶ୍ୟ ଆଜି ଆଉ ନାହାନ୍ତି ସେ । କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ଗୁପ୍ତ ମନ୍ତ୍ରଣା ବୈଠକରେ ସେ ପ୍ରଥମେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ର୍ରଶାସନରେ ଅଂଶୀଦାର ହେବା ପାଇଁ ସିନେଟ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦିତା କରିବାର ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କଲେ, ସେତେବେଳେ ବୟସ୍କ ଶ୍ୟାମପ୍ରସାଦ ରାମକିଙ୍କରଙ୍କର ଏତାଦୃଶ ଆଗ୍ରହକୁ ଦୃଢସ୍ୱରରେ ଅଗ୍ରାହ୍ୟ କରିଥିଲେ । ‘ଯାହା ଆମର ବୃତ୍ତି ନୁହେଁ ସେଥିରେ ଆମେ ପଶିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ’, ବୋଲି ଗୋଟାଏ ନୀତିଗତ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ଶ୍ୟାମ ପ୍ରସାଦ । ଅବଶ୍ୟ ଶେଷରେ ସେ ଜାଣିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ ଏହାଦ୍ୱାରା ବ୍ୟବସାୟରେ କି ପ୍ରକାର ଲାଭ ହୋଇପାରେ ।
ରାମକିଙ୍କର ବୁଝାଇ ଥିଲେ ଶ୍ୟାମ ପ୍ରସାଦଙ୍କୁ ଯେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ବର୍ତ୍ତମାନ ବାଲ୍ୟାବସ୍ଥା । ଉଚ୍ଚତର ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ନୀତିରେ ରହିଛି ପ୍ରଚୁର ସମ୍ଭାବନା । ଉଚ୍ଚତର ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ସହିତ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ବଢ଼ିବ । ତା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଚାହିଦା ବଢ଼ିବ । ତେଣୁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଶାସନ ଭିତରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ହେବ କେବଳ ବ୍ୟବସାୟର ଶ୍ରୀବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ।
ଅପର ପ୍ରାଇମେରୀ ଶିକ୍ଷା ପାଇଥିବା ଶ୍ୟାମପ୍ରସାଦଙ୍କ ପକ୍ଷରେ ସେଦିନ ଉଚ୍ଚତର ଶିକ୍ଷାର ଭବିଷ୍ୟତ ସଂପର୍କରେ ଯୁକ୍ତି କରିବା ସମ୍ଭବପର ହୋଇ ନ ଥିଲା । ସେ ମଧ୍ୟ ରାମକିଙ୍କରଙ୍କୁ ନୀରବରେ ମାନି ନେଇଥିଲେ ।
ରାମକିଙ୍କର ହୋଇଥିଲେ ସିଣ୍ଡିକେଟ ସଭ୍ୟ । ଆଜି ସମସ୍ତେ ଅବଶ୍ୟ ସ୍ୱୀକାର କରିବେ- ରାମକିଙ୍କରଙ୍କର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରଶାସନ ସହିତ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ସଂପର୍କ ହିଁ ସେମାନଙ୍କ ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ ହୋଇଥିଲା ଅନୁକୂଳ । ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କାର ଚାହିଦା ପୂରଣ ପାଇଁ ସେମାନେ ହିଁ ପାଇଥିଲେ ସୁଯୋଗ – କେବଳ ରାମକିଙ୍କରଙ୍କ ପାଇଁ ।
କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ ରାମକିଙ୍କର ପରିଚୟର ଏକ ନୂତନ ମୁଖା ପିନ୍ଧି ପାରିଲେ । ରାମକିଙ୍କର ହୋଇ ଉଠିଲେ ଶିକ୍ଷାବିଦ୍ । ବହୁ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ଉଦ୍ଘାଟନ ପାଇଁ ସେ ହେଲେ ନିମନ୍ତ୍ରିତ । ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହିତ କାନ୍ଧ ମିଶାଇ ବସି ଦାନର ପ୍ରତିଶୃତି ଦେଇ ସେ ହୋଇ ଉଠିଲେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷାର ଜଣେ ଉଦାର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ।
ଅବଶ୍ୟ ସବୁ ପ୍ରକାର ଦାନ ବେଳେ ସେ ସତର୍କ ରହିଛନ୍ତି ଆୟକର ବିଭାଗର ସଂପର୍କରେ । ଆଉ ପରେ ସେହି ଅନୁଷ୍ଠାନର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଚାହିଦାଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଡ଼ର କିପରି ତାଙ୍କର ବ୍ୟବସାୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ପାଇପାରିବ ସେ ବିଷୟରେ ଅନୁଷ୍ଠାନର କର୍ମକର୍ତ୍ତମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ସେ କଦାପି ସଙ୍କୁଚିତ ହୋଇନାହାନ୍ତି ।
ତାଙ୍କ ସହ-ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ରାମକିଙ୍କର ପଥର ଚିପୁଡ଼ି ପାଣି ବାହାର କରିପାରନ୍ତି- ଯେ କୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରୁ ବ୍ୟାବସାୟିକ ଫାଇଦା ଉଠାଇ ପରନ୍ତି ।
କୋଡ଼ିଏ ବର୍ଷ ତଳେ ଯେତେବେଳେ ଜୋର ବନ୍ୟା , ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ବିପନ୍ନ; ସରକାରୀ କଳର ଅପାରଗତା ଉପରେ ବିରୋଧୀ ଦଳର ଘନ ଘନ ଆକ୍ରମଣ ସେତେବେଳେ ରାମକିଙ୍କର ଥିଲେ ପ୍ରଥମ ବ୍ୟକ୍ତି ଯେ କି ଲକ୍ଷେ ଟଙ୍କାର ଗୋଟିଏ ଚେକ୍ ଦେଇ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ରିଲିଫ ପାଣ୍ଠି ଉଦ୍ଘାଟନ କରିଥିଲେ । ଆଜି ବି ତାଙ୍କର ସ୍ପଷ୍ଟ ମନେ ଅଛି- ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କର ସେ ନିବିଡ ଆଲିଂଗନ । ରାମକିଙ୍କର ସୁଯୋଗ ନେଇଥିଲେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଏତାଦୃଶ ବ୍ୟବହାରର । ଯେ କୌଣସି ସେବା କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ବୋଲି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ସେ ଦେଇଥିଲେ ନିର୍ଭର ଯୋଗ୍ୟ ପ୍ରତିଶୃତି ।
ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ ରାମକିଙ୍କରଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଆକାଂକ୍ଷିତ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ଯୋଗଇବାର ଦାୟିତ୍ୱ । ଆଉ ସେଇ ନଈ ବଢ଼ିରୁ ସେ ହେଲେ ‘ବିଶିଷ୍ଟ ସମାଜସେବୀ’- ବ୍ୟବସାୟରେ ହେଲା ଦୁଇକୋଟି ଟଙ୍କାର ଲାଭ । ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ସହିତ ଗଢ଼ିଉଠିଲା ଘନିଷ୍ଠତା ।
ଆଜି ରାମକିଙ୍କର ହେଉଛନ୍ତି ‘ବିଶିଷ୍ଟ ସମାଜସେବୀ’ ଓ ‘ଶିକ୍ଷାବିଦ୍’ । କେହି ତାଙ୍କୁ ବ୍ୟବସାୟ ବୋଲି ପରିଚୟ ଦେଲେ ସେ ମନେ ମନେ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୁଅନ୍ତି । ଜୀବନ ଧାରଣ ପାଇଁ ସମସ୍ତେ ଯେପରି କିଛି ନା କିଛି ପେଶା କରୁଛନ୍ତି ସେ ମଧ୍ୟ ଗୋଟିଏ ସାମାନ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟ କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି କହି ତାଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱର ବ୍ୟବସାୟୀ ଦିଗଟାକୁ ଗୌଣ କରିଦିଅନ୍ତି । ଆଜି ସହରର ପ୍ରାୟ ସବୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ତାଙ୍କର ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା । ଆର୍ଟ ଏକଜିବିସନ୍ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭକରି ଶିଶୁମାନଙ୍କର କୌତୁକ ପୋଷକ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସବୁ ଆୟୋଜନ ପଛରେ ତାଙ୍କର ଅକୁଣ୍ଠିତ ଦାନକୁ କେହି ଅସ୍ୱୀକାର କରିପାରିବେ ନାହିଁ ।
କିନ୍ତୁ ଗତ ସପ୍ତାହରେ ଯେତେବେଳ ଦଳେ ଛାତ୍ର ଆସି ଏକ ସାହିତ୍ୟ ସଭାର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ହେବା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କଲେ – ସେ ବାସ୍ତବିକ ହଠାତ୍ କୌଣସି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇ ପାରିନଥିଲେ । ଯୁବାବସ୍ଥାରେ ସାହିତ୍ୟକୁ ନେଇ ତାଙ୍କର ତିକ୍ତ ମଧୁର ଅନୁଭୂତି- ତାଙ୍କ ଭିତରେ ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତି ଏକ ଅହେତୁକ ଆତଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା; ସେଥିରେ ହଜିଯିବାର । ଆଉ ସେଥିରେ ହଜିଗଲେ- ବ୍ୟବସାୟର କ’ଣ ହେବ? ସାହିତ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟର ପରିପୂରକ ନୁହେଁ । ସେ ତେଣୁ ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ହେବା ପାଇଁ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ, ସାହିତ୍ୟ ସଂପର୍କରେ ତାଙ୍କର ଅଜ୍ଞତାର ଆଳ ଦେଖାଇ । ସେ ପିଲାଗୁଡ଼ା କିନ୍ତୁ ନଛୋଡବନ୍ଧା । ତାଙ୍କ ଭିତରୁ ଜଣେ କହିଲା “ଆଜ୍ଞା ଆପଣ ଯେ ଲେଖା ଲେଖି କରୁଥିଲେ ତାହା ଆମେ ଜାଣିଛୁ । ଆପଣଙ୍କ ଭିତରେ ଆମେ ପାଇବୁ ଏକ କବି ପୃଷ୍ଠପୋଷକ । ଆପଣ ଆମକୁ ନିରାଶ କରୁଛନ୍ତି କାହିଁକି? ଆପଣଙ୍କ ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟରୁ କିଛି ସାହିତ୍ୟ ଶ୍ରୀବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଲାଗୁ । ଆପଣ ସହଯୋଗ କଲେ ଆମର ସାହିତ୍ୟ ସଭା ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ଆଲୋଡ଼ନ ସୃଷ୍ଟି କରିବ।”
ସପ୍ତାହ ଭିତରେ ସେ ଲାଗିଯାଇଥିଲେ ନୂଆ ପୁରୁଣା ବହୁ ପତ୍ରପତ୍ରିକା ସଂଗ୍ରହରେ । ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ନିଜକୁ ସାହିତ୍ୟ ସଚେତନ କରିନେବା । ବ୍ୟବସାୟରେ ଲାଭ କ୍ଷତିର ବହୁଳ ଅନୁଭୂତିକୁ ଦୋହଲାଇ ଅତୀତର ସେହି କବିତା ପ୍ରତି ଦୁର୍ବଳତା ଟିକକ ପୁଣି ଉଠିଲା ଉପରକୁ । କବିତା ଅନୁରାଗୀ ରାମକିଙ୍କରଙ୍କର ମନ ଚଞ୍ଚଳ ହୋଇ ପଡ଼ିଲା । ହାତରେ ଧରିଥିବା ପତ୍ରିକାର ପ୍ରଥମେ ସେ ଓଲଟାଇଥିଲେ ପୃଷ୍ଠା । କିନ୍ତୁ ଏ କ’ଣ? ବାରମ୍ବାର ପଢ଼ିଲେ- ବାକ୍ୟ ଭାଙ୍ଗି ପଢ଼ିଲେ, ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକର ବିଭିନ୍ନ ତର୍ଜମା କରି ପଢ଼ିଲେ- ସବୁ ପୁଣି ଫେଣ୍ଟା ଫେଣ୍ଟିକରି ପଢ଼ିଲେ- ନା, ବୁଝିବା ତାଙ୍କ ଶକ୍ତିର ବାହାରେ । ଏହିଭଳି ଗୋଟିଏ ନୁହେଁ, ଦୁଇଟି ନୁହେଁ, ସବୁ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରାୟ ପ୍ରତିଟି କବିତାର ସେ ଅନୁଭବ କଲେ ଏଇୟା, ଛାତ୍ରବାସ୍ଥାରୁ ଜାଣିଥିବା କେତୋଟି କବିଙ୍କର ଲେଖା ଛାଡ଼ି ଦେଲେ- ଆଉ କାହାରି କବିତା ତାଙ୍କ ବୁଝିବାର ସୀମା ଛୁଇଁ ନ ଥିଲା । ହୃଦୟକୁ ବିଚଳିତ କରିବା ତ ଦୂରର କଥା । ହତାଶ ହେଲେ ରାମକିଙ୍କର । ତାଙ୍କର କବିତା ପ୍ରତି ଅନୁରାଗ ବିତୃଷ୍ମାରେ ପରିଣତ ହେଲା । ସେ ବୁଝିପାରିଲେ ତାଙ୍କ ସମୟର କବିତାର ଧାରାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଛି ଏକ ନୂତନ ଧାରା ବୋଧ ହୁଏ ଚାଲିଛି । କିନ୍ତୁ ଏ କିପରି ଧାରା । ଯାହା ଭାବକୁ ଛୁଏଁନା, ସେ କିପରି କବିତା? ଏ’ତ କବିତା ନୁହେଁ, ଶବ୍ଦର କୁଢ଼ । ଆଉ ଏଇ ପ୍ରକାର ସାହିତ୍ୟର ସେ ପୁଣି ହେବେ ପୃଷ୍ଠପୋଷକ! ତାଙ୍କ ସାହିତ୍ୟିକ ମନ ବିଦ୍ରୋହ କରି ଉଠିଲା ।
ବିମର୍ଷ ରାମକିଙ୍କର ଉତ୍ତେଜିତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ ଏପରି କବିତାଗୁଡ଼ିକର ସନ୍ଦର୍ଶନରେ । ସେ ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ପତ୍ରିକାଗୁଡ଼ିକରୁ ଏକ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତି ।
ଏଭଳି ଲେଖକମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପତ୍ର ଲେଖି ଏ ପ୍ରକାର ସାହିତ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିରୁ କ୍ଷାନ୍ତ ହେବା ପାଇଁ କଡ଼ା ତାଗିଦ କରିବେ । ପାଠକ ହୋଇ ତାଙ୍କର ତ ପୁଣି କିଛି ଦାୟିତ୍ୱ ରହିଛି । ସେ ଟିପି ଚାଲିଲେ କବିମାନଙ୍କର ନାମ ଓ ଠିକଣା । ଲକ୍ଷ୍ୟ କଲେ ଅଭ୍ୟାସ ବଶତଃ ଲେଖକ, ଅଧ୍ୟାପକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଛଡ଼ା ସରକାରୀ ଉଚ୍ଚପଦସ୍ଥ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ଭିତରେ ସୁଦ୍ଧା କବିମାନଙ୍କର ସଂଖ୍ୟା ବେଶ୍ ବଢ଼ିଛି । ତାଙ୍କ ଭିତରେ ଅଛନ୍ତି ଯୋଗାଣ ବିଭାଗ ସେକ୍ରେଟାରୀ ସୁଧାଂଶୁ ଶେଖର, କମର୍ସିଆଲ ଟ୍ୟାକ୍ସ ଅଫିସର କୃଷ୍ଣ ମୋହନ, ଆୟକର ଅଫିସର ବିନୋଦ ବିହାରୀ । ଏମାନେ ସମସ୍ତେ ତାଙ୍କ ପରଚିତି ଲୋକ । ନିଜ ବ୍ୟବସାୟ ନେଇ ସେମାନଙ୍କୁ ସେ ବହୁବାର ସାକ୍ଷାତ କରିଛନ୍ତି। ଏବେ ସୁଧାଂଶୁ ଶେଖରଙ୍କ ଟେବୁଲ ଉପରେ ଅଟକି ରହିଥିବା ପରମିଟ୍ ଫାଇଳଟି ପାଇଁ ହୁଏତ ତାଙ୍କୁ ଯିବାକୁ ପଡ଼ିପାରେ ତାଙ୍କ ପାଖକୁ । ବିନୋଦ ବିହାରୀଙ୍କ ଠାରୁ ତ ନୋଟିସ୍ ପାଇଛନ୍ତି ତାଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ହାଜର ହେବା ପାଇଁ – ଅଛି ଆୟକର ମାମଲାର ଶୁଣାଣି । ଆଉ କୃଷ୍ଣ ମୋହନଙ୍କ ଟେବୁଲ ଉପରେ ପଡ଼ିଛି ଦୁର୍ନୀତି ନିବାରଣ ବିଭାଗର ତାଙ୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ବିରୁଦ୍ଧରେ ବିକ୍ରୀକରଣ ଫାଙ୍କି ଅଭିଯୋଗ ଫାଇଲ ।
ତାଙ୍କ ବ୍ୟବସାୟୀ ମନ ଖିଅ ଧରିଲା – ଏହି ସଂସ୍ମରଣରୁ । ଚିଠି ଲେଖି ଏହି ଆଧୁନିକ କବିମାନଙ୍କୁ କବିତା ଲେଖିବାରୁ କ୍ଷାନ୍ତ ହେବା ପାଇଁ ତାଗିଦ୍ କରିବାକୁ ଗର୍ଜୁଥିବା କବିମନକୁ ସଂଯତ ହେବା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲା ତାଙ୍କ ବ୍ୟବସାୟୀ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ, ଚେତେଇ ଦେଲା ସୃଷ୍ଟି ପ୍ରତି ସ୍ରଷ୍ଟାର ଦୁର୍ବଳତା କେତେ । ଏଭଳି ତାଗିଦ୍ ତାଙ୍କ ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ ପ୍ରତିକୂଳ ହୋଇପାରେ । ରାମକିଙ୍କରଙ୍କର ପ୍ରତିବାଦ ମୁଖର କବିମନଟି ହଠାତ୍ ନୀରବ ହୋଇଗଲା । ତାଙ୍କର କାବ୍ୟପୁରୁଷ ଏକ ଆତଙ୍କିତ ସରୀସୃପ ଭଳି ତାଙ୍କର ସ୍ମୃତିର ପରସ୍ତ ପରସ୍ତ ଆସ୍ତରଣକୁ ଏଡାଇ ଯାଇ ପଶିଗଲା ନିରାପଦ ବିଳଟି ଭିତରେ ।
ବ୍ୟବସାୟୀ ରାମକିଙ୍କର ସଳଖି ବସିଲେ । ଏ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ସମୟ ଅପବ୍ୟୟ ହୋଇନି । ଆଜିର ଏଇ ସମାଜପତିମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଦେଖାଯାଇଥିବା ବୌଦ୍ଧିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଏକ ସୂକ୍ଷ୍ମାତିସୂକ୍ଷ୍ମ ଦୁର୍ବଳତାର ସନ୍ଧାନ ପାଇଛନ୍ତି ସେ ଏହି ଅବସରରେ। ସେ ଠିକ୍ ଦେଖିପାରୁଛନ୍ତି, ବୈଷୟିକ ଓ ବୌଦ୍ଧିକ ଉଭୟ ସ୍ତରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ସମାଜପତିମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଏକ ବିକଳ ଆଗ୍ରହ । ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ ବୁଝିପାରୁଛନ୍ତି, କିପରି ଶୃଙ୍ଖଳା ବିହୀନ ଆଧୁନିକ କବିତା ଯୋଗାଇ ଦେଉଛି ସମସ୍ତଙ୍କୁ କବି ହେବାର ଅପୂର୍ବ ସୁଯୋଗ । ତାଙ୍କର ମନେହେଲା ଯେପରି ସମସ୍ତେ କବିତା ଲେଖୁଛନ୍ତି । କିଏ ପ୍ରକାଶ ପାଇଁ ପଠାଉଛି ବା କିଏ ଲେଖି ରଖି ଦେଉଛି । ବିଶ୍ୱାସ ହେଉ ନି କବିତାର ମାନ ଉପରେ । ତେଣୁ ପ୍ରକାଶିତ ଠାରୁ ଯେ ଅପ୍ରକାଶିତ ଆହୁରି ବେଶି ଏଥିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ । ଉଭାଠାରୁ ପୋତା ଅଧିକ ।
ରାମକିଙ୍କରଙ୍କର ବ୍ୟବସାୟୀ ମନ ଚଞ୍ଚଳ ହୋଇଉଠିଲା । କ୍ଷମତା ସହିତ ସଂପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିବାର ଆଉ ଏକ ସୁନ୍ଦର ବାଟଟିଏ ତାଙ୍କୁ ମିଳିଯାଇଛି; ସାହିତ୍ୟ ଦେଇ କ୍ଷମତାର ଏତେ ପାଖାପାଖି ଯେ କେହି ଆସିପାରେ! ସମ୍ଭାବନା ଖୁବ୍ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଗଲା ରାମକିଙ୍କରଙ୍କର । ସମ୍ମୁଖରେ ନିଜ ଉଦ୍ଭାବନରେ ବିହ୍ୱଳିତ ହୋଇପଡ଼ିଲେ ରାମକିଙ୍କର । ତାଙ୍କୁ ମନେ ହେଲା ଏହି ଦୁର୍ବୋଧ୍ୟ, ଅବୋଧ୍ୟ ଶବ୍ଦକୁଢ଼ର କବିତା ହିଁ ଭଲ । ପାଠକ ସହିତ ସାହିତ୍ୟିକର ଯୋଗାଯୋଗ ଛିନ୍ନ ହେବା ହିଁ ଭଲ । ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ ଓ ବ୍ୟବସାୟୀ ପାଇଁ , ଉଭୟ ପାଇଁ ଭଲ । ଏହି ଦୂରତ୍ୱଟିକୁ ଆହୁରି ବଢ଼ାଇବାକୁ ହେବ । ସେହି ଦୁର୍ବୋଧ୍ୟ, ଅବୋଧ୍ୟ କବିତାଗୁଡ଼ିକୁ ବହୁଳ ଭାବରେ ପ୍ରକାଶିତ କରି କବିମାନଙ୍କୁ ପୁରସ୍କୃତ କରି ସେହିଭଳି କବିତା ଭିତରେ ହିଁ ସେମାନଙ୍କୁ ବିହ୍ୱଳିତ କରି ରଖିବାକୁ ହେବ । ବଡ଼ ସେମାନେ, ଭିନ୍ନ ସେମାନେ, ଏହି ଧାରଣାକୁ ସେମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଆହୁରି ଦୃଢ଼ିଭୁତ କରିବାକୁ ହେବ । ପାଠକ ସମାଜକୁ ଯେତେ ବେଶି ବେଖାତରି କରାଯାଇପାରେ ସେତେ ଭଲ । ଆଜିର ସମାଜରେ ଏକ ଆତ୍ମବିହ୍ୱଳିତ ସମାଜପତି ହିଁ ତାଙ୍କର ଏକମାତ୍ର ଭରସା । ତେଣୁ ତାଙ୍କ ବୌଦ୍ଧିକ ଅହଂକୁ , ବିଷୟ ପ୍ରତି ମହତ୍ତ୍ୱକୁ ଆହୁରି ପାଂପଡ଼େଇବାକୁ ହେବ ।
ରାମକିଙ୍କର ଦେଖିଲେ ସାହିତ୍ୟ ଦେଇ ତାଙ୍କ ବ୍ୟବସାୟରେ ଲାଭ ହେବ । ତେଣୁ ସାହିତ୍ୟ ସଭାର ପୃଷ୍ଠପୋଷକତା ପାଇଁ ସେ ରାଜି ହେବେ। କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ଏକ ପତ୍ରିକା ପ୍ରକାଶନ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଉଦାର ପୃଷ୍ଠପୋଷକତାକୁ ମଧ୍ୟ ସେ ଉନ୍ମୁକ୍ତ କରିଦେବେ । ସାହିତ୍ୟ ସଭାଗୁଡ଼ିକୁ ଆହୁରି ବ୍ୟାପକ କରି ଜାତୀୟ ଆର୍ନ୍ତଜାତୀୟ ସ୍ତରର କବି ଓ ଲେଖକମାନଙ୍କୁ ଅଣାଇବାର ପରାମର୍ଶ ଦେବେ ସେ । କ୍ଷମତାଧିଷ୍ଠିତ କବିମାନଙ୍କୁ ଅବଶ୍ୟ ବିଶେଷ ସୁଯୋଗ ଯେପରି ଦିଆଯାଏ, ସେଥିପ୍ରତି ସେ ବିଶେଷ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବେ । ସେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର କବିତା ଲେଖିବାର ଅଭ୍ୟାସକୁ ପୁନରୁଜ୍ଜୀବିତ କରି କବି ଭାବରେ ସେମାନଙ୍କ ସହିତ ମିଶିଯିବେ । ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାଶନୀ ସଂସ୍ଥା ଗଢି ସମାଜପତିମାନଙ୍କ ସୃଷ୍ଟ ସାହିତ୍ୟକୁ ହିଁ ପ୍ରକାଶିତ କରିବେ । ବିକ୍ରୀ ନ ହେଲେ କିଛି କ୍ଷତି ନାହିଁ । କ୍ଷତି ହେବ ଆୟକର ବିଭାଗର । କିନ୍ତୁ ସମାଜପତିମାନେ ତ ହାତରେ ରହିବେ । ଆଉ ବ୍ୟବସାୟ ଠିକ୍ ଚାଲୁଥିବ ।
ଆଜି ସେଇ ପିଲାମାନେ ଆସିବେ । ବାଲକୋନି ଉପରୁ ରାମକଙ୍କରଙ୍କର ସେଇମାନଙ୍କୁ ହିଁ ପ୍ରତିକ୍ଷା । ଘଡ଼ି ଦେଖି ଉଠି ପଡ଼ିଲେ ରାମକିଙ୍କର ଇଜି ଚେୟାରରୁ । ତଳକୁ ଅନାଇଲେ । ସମୟ ହୋଇଯାଇଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ଏତେ ବେଳଯାଏ ସେମାନଙ୍କର ଦେଖା ନାହିଁ । ଆଜିକାଲିର ଯୁବକମାନଙ୍କର ସମୟଜ୍ଞାନର ପ୍ରଚୁର ଅଭାବ । କିନ୍ତୁ ସେ ଆଜି ଅପେକ୍ଷା କରିବେ ଯଦିଓ ହାତରେ ରହିଛି କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଜରୁରୀ କାର୍ଯ୍ୟ । ଏ ଗୋଟିଏ ସୁନ୍ଦର ସୁଯୋଗ ଅଯାଚିତ ଭାବେ ଆସିଛି ଛାଡ଼ିଦେଲେ ଏତେ ପରିକଳ୍ପନା ଧୂଳିସାତ୍ ହୋଇଯିବ । ରାମକିଙ୍କର ଆଶଙ୍କିତ ହୋଇପଡ଼ିଲେ ଯେ ସେ ସେଦିନ କାହିଁକି ବିଶେଷ ଉତ୍ସହ ଦେଖାଇ ନଥିଲେ । ସେଥିପାଇଁ ସେ ପିଲାଗୁଡ଼ିକୁ ନିରୁତ୍ସାହିତ ହୋଇ ରହିଗଲେକି? କିନ୍ତୁ ସେ ତ ସାତ ଦିନ ପାଇଁ ସମୟ ମାଗି ନେଇଥିଲେ । ନା, ସାହିତ୍ୟ ସଭା ଆୟୋଜନକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖିଦେଲେ ଆଉ କୌଣସି କାରଣରୁ?
ଗୋଟାଏ ଚମତ୍କାର ସୁଯୋଗ ହରାଇବାର ଆଶଙ୍କାରେ ମ୍ରିୟମାଣ ହୋଇପଡୁଥିଲେ ରାମକିଙ୍କର । ତଥାପି-ଆଉ କିଛି ସମୟ ଅପେକ୍ଷା କରାଯାଉ- ରାମକିଙ୍କର ସ୍ୱଗତୋକ୍ତି ପୂର୍ବକ ପୁନରାୟ ଇଜି ଚେୟାରଟି ଉପରେ ନଥ କିନା ବସିପଡ଼ିଲେ । ଆଜିକାଲିର ଯୁବକମାନଙ୍କର ଅସମୟାନୁବର୍ତ୍ତିତା ହିଁ ଏଥିର ତାଙ୍କୁ କିଛିଟା ଆଶାବାଦୀ ହେବାର ପ୍ରେରଣା ଦେଉଥିଲା ।
ଦେହଲଗା ନଟବର ହଠାତ୍ ପଶିଆସିଲା ବାଲକୋନି ଉପରକୁ । ରାମକିଙ୍କର ନିଜ ଅଜାଣତରେ ପଚାରି ଉଠିଲେ- କେହି ମୋତେ ଖୋଜୁଛି କିରେ । ରାମକିଙ୍କର ଏହିଭଳି ପ୍ରଶ୍ନ କ୍ୱଚିତ୍ ତାଙ୍କ ଜୀବନରେ ପଚାରିଛନ୍ତି । ନଟବର ଦଳେ ଯୁବକଙ୍କର ଆଗମନ ସୂଚନା ଦେବାମାତ୍ରେ ରାମକିଙ୍କର ତତକ୍ଷଣାତ୍ ଉଠିପଡ଼ି ଚାହା ଜଳଖିଆ ପାଇଁ ବରାଦ କରି ଦେଇ ଏକମୁହାଁ ମାଡ଼ି ଚାଲିଲେ ବୈଠକଖାନା ଆଡ଼କୁ ।
ତାଙ୍କର ଧୋତିର କୁଞ୍ଚକାନି ସେତେବେଳକୁ ତଳେ ଘୁଷୁରୁଥିଲା …।
(ସୈାଜନ୍ୟ: ରବିବାର ସମ୍ବାଦ, ୧୯୮୫)
PHOTO CREDIT –
https://www.google.com/search?biw=1366&bih=626&tbm=isch&sa=1&ei=y01NXMSGLsLivATa-pGQDg&q=literature+and+poetry+and+business&oq=literature+and+poetry+and+business&gs_l=img.3…45427.51112..51579…0.0..0.374.5010.3-15……1….1..gws-wiz-img.V0wV9oYsbdw#imgrc=PVxBmRv32Mm–M:
